Vòi rồng hay lốc xoáy là một cột khí xoáy dữ dội, hút từ bề mặt đất lên đám mây đối lưu, tạo thành hình phễu hoặc hình xoáy lủng lẳng từ một đám mây trông giống như cái vòi.
Có 2 loại vòi rồng chính: Vòi rồng thời tiết tốt và vòi rồng trong cơn dông.
Với loại vòi rồng trong những ngày thời tiết tốt, khi đó vòi rồng thường hình thành trong điều kiện mặt biển/sông/hồ rộng, có nhiệt độ mặt biển/sông/hồ cao do đốt nóng; phía trên là không khí LẠNH để cho phép hơi nước bốc hơi có thể tạo thành đối lưu mạnh (đối lưu tự do) và ngưng tụ ngay để tạo thành các phần tử mây, trải dài từ bề mặt tới đám mây.
Điều quan trọng nhất là độ đứt gió (windshear - chênh lệch giữa gió tầng cao và tầng thấp, cụ thể độ đứt gió phải mạnh, khiến cho hơi nước bốc lên xoáy.
Loại 2: Vòi rồng lốc xoáy: Khi này đám mây dông hình thành trên những khu vực biển/sông/hồ rộng; trong điều kiện thích hợp, các luồng không khí xoáy rất mạnh bên trong các đám mây dông kết hợp với nhau, tạo thành những xoáy dạng phễu, mở rộng từ chân các đám mây dông xuống bề mặt biển/sông/hồ tạo thành các xoáy nước khổng lồ, tốc độ trong xoáy nước này đôi khi hơn 160km/giờ. Vòi rồng được hình thành khi đám mây hình phễu này chạm mặt nước.
Vòi rồng có thể xảy ra bất kì lúc nào khi không khí nóng và lạnh xung đột, ngay cả trong đêm tối nhưng thường tập trung vào buổi chiều.
Tại Việt Nam, hiện tượng vòi rồng hiếm khi xảy ra, chủ yếu tập trung ở vùng biển phía Nam nhiều hơn. Chúng ta có thể thấy vòi rồng một năm vài lần ở đồng bằng hoặc trung du.
Một trận lốc xoáy kéo dài bao lâu?
Lốc xoáy có thể kéo dài từ vài giây cho đến hơn 1 giờ, nhưng hầu hết các cơn lốc xoáy từng xảy kéo dài chưa tới 10 phút. Trong lịch sử, có rất nhiều cơn lốc xoáy có "tuổi thọ" lâu từng được ghi nhận. Năm 2013, một trận lốc xoáy kinh hoàng kéo dài hơn 40 phút đã xảy ra ở bang Oklahoma cướp đi sinh mạng của nhiều người.
Cấp độ của một trận lốc xoáy được xếp từ thang độ F0- F5 theo mức độ thiệt hại mà nó gây ra.
F0: Lốc xoáy có cường độ yếu, tốc độ gió khoảng 64 - 116km/h, chỉ gây thiệt hại nhẹ như bẻ gãy cành cây, cần ăng-ten.
F1:
Lốc xoáy có cường độ trung bình, tốc độ gió khoảng 117 - 180km/h, có
thể giật tung mái nhà, bẻ gãy cột đèn đường, làm lật xe.
F2: Lốc xoáy gây ra thiệt hại đáng kể, với tốc độ gió khoảng 181 - 253k/h, có thể thổi bay các mái nhà, làm bật gốc các cây lớn, làm lật các toa chở hàng.
F3: Lốc xoáy có cường độ mạnh và gây ra nhiều thiệt hại nghiêm trọng, tốc độ gió 254-332km/h, có thể làm lật mái nhà, gây đổ tường, nhấc xe ô tô lên khỏi mặt đất, làm các cây to bật gốc.
F4: Lốc xoáy với tốc độ gió 333 - 418km/h có sức mạnh hủy diệt, có thể phá hủy các ngôi nhà có nền móng yếu, cuốn bay ô tô.
F5: Lốc xoáy với tốc độ gió từ 419 - 512 km/h có sức hủy diệt không thể tưởng tượng nổi, có thể thổi bay các ngôi nhà kiên cố, nhấc bổng và ném ô tô xa hàng trăm mét, làm các cây cổ thụ bật gốc.
Làm gì khi xảy ra vòi rồng?
- Quan sát quỹ đạo, đường đi của lốc xoáy/vòi rồng. Tránh càng xa càng tốt để đảm bảo an toàn tính mạng.
- Nếu bạn ở vùng thường xảy ra mưa dông, lốc xoáy, hãy chuẩn bị sẵn một căn hầm tránh bão/lốc xoáy. Nếu như không có hầm tránh bão, hãy lập tức di chyển tới tầng hầm, chui vào tủ quần áo, chui xuống dưới gầm bàn,... tránh xa cửa sổ.
- Nếu đang ở trong xe, xuống xe và nhanh chóng tìm một nơi trú ẩn vững chắc hoặc một vùng đất thấp, bằng phẳng chờ cho đến khi cơn dông, lốc xoáy đi qua.
- Sau một trận lốc xoáy, các tòa nhà sẽ rất yếu và ẩn chứa nhiều nguy hiểm. Vì vậy, hãy cẩn trọng khi di chuyển khỏi nơi trú ẩn, tránh xa các đường dây điện...
No comments:
Post a Comment